Δρ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΒΑΚΟΣ
Σημείωση: Το κείμενο που ακολουθεί είναι γραμμένο σε απλή γλώσσα με σκοπό την πληροφόρηση ασθενών για ιατρικά θέματα. Οι ιατρικοί όροι αποδίδονται και στα Αγγλικά για ευκολότερη αναζήτηση με λέξεις/κλειδιά στο διαδίκτυο
Το όνομα “αγκώνας τέννις” (tennis elbow) είναι ατυχές. Η επικονδυλίτιδα εμφανίζεται πιο συχνά σε άτομα με δουλειές γραφείου ή άλλους χειρωνάκτες παρά σε αθλητές του τέννις.
ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ
Το tennis elbow είναι ένα σύνδρομο φλεγμονής των μυών που σηκώνουν τον καρπό. Αυτοί οι μυς αρχίζουν στο ύψος του αγκώνα σε μία συγκεκριμένη εξοχή του κόκκαλου (έξω επικόνδυλος – lateral epicondyle). Οι ίνες τους παθαίνουν μικροσκοπικές θλάσεις όταν επιβαρυνθούν υπερβολικά στην έκφυση (στο σημείο στο οποίο ενώνονται με τον επικόνδυλο) και αυτό προξενεί την φλεγμονή.
Συχνά η παθογένεση παραμένει ωστόσο άγνωστη. Σε πολλές περιπτώσεις η φλεγμονή εμφανίζεται χωρίς σημαντική επιβάρυνση στην περιοχή ή εμφανίζεται – συνήθως ετεροχρονισμένα – και στην άλλη πλευρά. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να γίνονται κάποιες εξετάσεις για αποκλεισμό άλλης παθολογίας, συνήθως ορμονικής / μεταβολικής φύσεως (ζάχαρο, θυρεοειδής, γυναικολογικές ορμόνες, ουρικό οξύ, κλπ) καθώς δυσλειτουργίες σε μεταβολικό επίπεδο επιδρούν συχνά σε μυοσκελετικά σύνδρομα.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Ο πόνος είναι κλασικά στην εξωτερική πλευρά του αγκώνα αλλά συχνά ακτινοβολεί προς τα κάτω, κατά μήκος του πήχυ, ή προς τα πάνω, στη κατεύθυνση του ώμου. Συνήθως χειροτερεύει με κινήσεις του καρπού και όταν η φλεγμονή είναι προχωρημένη ακόμα και μια απλή χειραψία μπορεί να προκαλέσει πόνο.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία επιλογής στην οξεία φάση είναι πάντοτε κατ’ αρχάς συντηρητική (αντιφλεγμονώδη χάπια ή τοπική έγχυση κορτιζόνης, χρήση ιμάντα αποσυμπίεσης, φυσικοθεραπευτική αγωγή, κρουστικός υπέρηχος, κ.λ.π.). Ωστόσο, ένα πρόγραμμα ασκήσεων σχεδιασμένο για να αυξήσει την ελαστικότητα και δύναμη των μυών που υποφέρουν είναι το μόνο που ωφελεί μακροπρόθεσμα και αποτελεί τον πιο σπουδαίο παράγοντα στην αποκατάσταση.
Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούμε επίσης τοπικά εγχύσεις αιμοπεταλίων (PRP –platelet rich plasma).
Ο χρόνος αποκατάστασης πάντως διαφέρει σημαντικά από άτομο σε άτομο. Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς βλέπουν εμφανή βελτίωση μέσα σε 2-3 εβδομάδες, για άλλους ή θεραπεία πρέπει να συνεχιστεί για μεγαλύτερο διάστημα.
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Σε περιπτώσεις χρόνιας και υποτροπιάζουσας φλεγμονής καταφεύγουμε στην λύση της χειρουργικής επέμβασης. Η τομή που γίνεται είναι πολύ μικρή (περίπου 2-3 εκατοστά) και η επέμβαση μπορεί να γίνει και με τοπικό αναισθητικό. Το σημείο της έκφυσης των εκτεινόντων στην περιοχή του επικόνδυλου εντοπίζεται και γίνεται τοπικά μια αποσυμπίεση, συνήθως με μια διατομή ολίσθησης (sliding release).
Λόγω της απλότητας της επέμβασης και της ελάχιστης χειρουργικής τομής, διάφορες τεχνικές αρθροσκοπικής αποσυμπίεσης που έχουν προταθεί κατά καιρούς δεν έγιναν δημοφιλείς.
Μέτρια δημοφιλείς είναι και τεχνικές που βασίζονται στον τοπικό ερεθισμό των ιστών ώστε να εξαναγκάσουν μια ανάπλαση (TOPAZ).
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΑΓΚΩΝΑ ΤΕΝΝΙΣ
Χρησιμοποιώ ένα ορθοπαιδικό βοήθημα (ιμάντα αποσυμπίεσης) για τον αγκώνα τέννις που έχω αλλά συχνά μοιάζει να με ενοχλεί περισσότερο απ’ ότι με βοηθάει. Που οφείλεται αυτό;
Πιθανόν να σφίγγετε τον ιμάντα ακριβώς πάνω στο σημείο του επικόνδυλου, πράγμα που είναι λάθος.
Ο ιμάντας αυτός είναι ουσιαστικά ένας <κόφτης>: φανταστείτε μια χορδή κιθάρας η οποία όταν είναι ελεύθερη πάλλεται ολόκληρη. Όταν αντίθετα την καθηλώσουμε σε ένα σημείο πάλλεται μόνο το κάτω τμήμα της όταν παίζουμε ενώ το υπόλοιπο ηρεμεί. Με τον ίδιο τρόπο δουλεύει ο ιμάντας: όταν χρησιμοποιούμε τους εκτείνοντες του καρπού, <κόβει> το απότομο τράβηγμα που θα έκαναν στο σημείο έκφυσης – αυτό ανακουφίζει την επικονδυλίτιδα καθώς προστατεύει το σημείο αυτό από απότομες έλξεις.
Επομένως έχει νόημα να χρησιμοποιούμε τον ιμάντα προληπτικά μόνο όταν κάνουμε κάποια έντονη δραστηριότητα. Όταν καθόμαστε και βλέπουμε τηλεόραση ο ιμάντας δεν έχει καμμία χρησιμότητα.
Επίσης ο σχεδιασμός του είναι σημαντικός: αν πρόκειται για ένα σκέτο λουρί πρέπει να το σφίξουμε πολύ για να δουλέψει και αυτό <στραγγαλίζει> περιμετρικά την κυκλοφορία επιδεινώνοντας την κατάσταση.
Οι περισσότεροι ιμάντες έχουν γι΄αυτό τον λόγο ένα μικρό μαξιλαράκι. Το μαξιλαράκι αυτό πρέπει να τοποθετηθεί περίπου 2-3 εκατοστά κάτω από τον επικόνδυλο ωστε να δίνει αυξημένη πίεση στο σημείο αυτό χωρίς να απαιτείται υπερβολικό σφίξιμο του ιμάντα.
Παίζω τέννις σε προχωρημένο επίπεδο και παρ’ όλες τις θεραπείες η επικονδυλίτιδά μου εξακολουθεί και υποτροπιάζει. Που μπορεί να οφείλεται αυτό;
Ένας συχνός λόγος είναι η λαβή της ρακέτας. Το σωστό πάχος της λαβής υπολογίζεται με βάση μια φόρμουλα και έχει άμεση σχέση με το μέγεθος του χεριού. Αυτό είναι το πρώτο που θα πρέπει να κοιτάξετε. Αν δεν θέλετε να αλλάξετε ρακέτα χρησιμοποιούμε τις ειδικές ταινίες για να <παχύνουμε> την λαβή.
Επίσης το θέμα της τεχνικής θα πρέπει να αναλυθεί σε βάθος με τον προπονητή σας, ιδίως όσον αφορά το σερβίς και το ρεβέρ (προτιμάτε πάντα το ρεβέρ με τα δύο χέρια).
Είχα επικονδυλίτιδα στο δεξί μου χέρι και έκανα 6 μήνες να το ξεπεράσω. Μετά από 3 μήνες εμφανίστηκε ωστόσο επικονδυλίτιδα και στο αριστερό, το οποίο δεν έχω επιβαρύνει ποτέ. Πως εξηγείται αυτό;
Το θέμα της παθογένεσης στην επικονδυλίτιδα είναι όντως μια παράξενη υπόθεση καθώς συχνά δεν βρίσκουμε εξήγηση. Όπως είπαμε, σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει ορμονική ή μεταβολική ανισορροπία (π.χ. ζάχαρο, θυρεοειδής, πολυκυστικές ωοθήκες, ουρικό οξύ κλπ. ) αλλά μπορεί την εποχή που θα εμφανιστεί η επικονδυλίτιδα τα προβλήματα αυτά να μην έχουν διαγνωσθεί ακόμη. Συχνά όμως δεν βρίσκουμε καμία απολύτως εξήγηση, ειδικά στις περιπτώσεις στις οποίες, όπως λέτε, ο αγκώνας δεν έχει επιβαρυνθεί.
Έχω επικονδυλίτιδα πολλά χρόνια η οποία δεν με έχει αφήσει εντελώς ποτέ. Παρ’ όλα αυτά δεν με ενοχλεί ιδιαίτερα παρά μόνο σε περιόδους έξαρσης. Πρέπει να χειρουργηθώ;
Πολλοί ασθενείς εμπίπτουν στην δική σας κατηγορία. Όταν έρχονται για κάποιο άλλο πρόβλημα και τους ρωτάς «Τι κάνει στα αλήθεια η επικονδυλίτιδα;» απαντούν «Είναι 80% καλύτερα. Με το άλλο 20% έχω μάθει να ζω». Οι ασθενείς αυτοί είναι προσεκτικοί γιατί ξέρουν ότι αν π.χ., κουβαλήσουν βαλίτσες για 2-3 ημέρες σε κάποιο μακρινό ταξίδι, η επικονδυλίτιδα θα ξαναφουντώσει. Ζουν επομένως προσέχοντας το <ευαίσθητο> σημείο τους.
Αν ο πόνος σας είναι συνεχής και έντονος ή οι εξάρσεις πολύ συχνές ή αν αποφασίσετε τέλος πάντων ότι δεν θέλετε πια να ζείτε με αυτό, τότε η χειρουργική επέμβαση είναι η τελική λύση.